ΣτΕ Α΄ 2125/2022: Αγωγή αποζημίωσης. Δέσμευση ακινήτου

 

ΣτΕ Α΄ 2125/2022: Αγωγή αποζημίωσης. Δέσμευση ακινήτου χωρίς συντέλεση απαλλοτρίωσης. Δικαιοδοσία πολιτικών δικαστηρίων για αξιώσεις πριν και μετά 11.6.85. Μη άρση απαλλοτρίωσης μετά από ακυρωτική απόφαση. Ευθύνη Δημοσίου και δήμου. Διαφυγόντα κέρδη

ΣτΕ Α΄ 2125/2022
Πρόεδρος: Σπ. Χρυσικοπούλου, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας
Εισηγήτρια: Ταξ. Κόμβου, Σύμβουλος Επικρατείας

Αγωγή αποζημιώσεως κατ’ άρθρ. 105-106 ΕισΝΑΚ. Μακρόχρονη δέσμευση ρυμοτομηθέντος ακινήτου χωρίς συντέλεση της απαλλοτριώσεως. Δικαιοδοσία πολιτικών δικαστηρίων για τις αξιώσεις πριν και μετά τις 11.6.1985. Παράλειψη τυπικής άρσεως ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως ύστερα από ακυρωτική απόφαση. Ευθύνη εις ολόκληρον Δημοσίου και δήμου. Διαφυγόντα κέρδη.

Ανήκει στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων η εκδίκαση αγωγής αποζημιώσεως κατ’ άρθρ. 105-106 ΕισΝΑΚ ως προς τις αξιώσεις από μακρόχρονη δέσμευση ρυμοτομηθέντος ακινήτου χωρίς καταβολή της δικαστικώς και της εξωδίκως-συμβιβαστικώς καθορισθείσας αποζημιώσεως που γεννήθηκαν και κατέστησαν δικαστικώς επιδιώξιμες πριν από τις 11.6.1985 καθώς και ως προς τις περαιτέρω αξιώσεις που γεννήθηκαν μετά τις 11.6.1985 και ήσαν κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων προσδιορίσιμες.

Ευθύνη προς αποζημίωση εις ολόκληρον Δημοσίου και οικείου δήμου κατ’ άρθρ. 926 AΚ δημιουργείται όταν, ύστερα από δικαστική απόφαση ακυρωτική της παραλείψεως της Διοικήσεως να άρει και τυπικώς ρυμοτομική απαλλοτρίωση με τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, ζητηθεί η γνώμη του δήμου ως προς το πολεοδομικώς αναγκαίο ή μη της διατηρήσεως του κοινόχρηστου χώρου και τη δυνατότητά του ή μη να καταβάλει αμελλητί στους ιδιοκτήτες την προσήκουσα αποζημίωση και ο δήμος δεν απαντήσει στα τεθέντα ερωτήματα εντός της ταχθείσας προθεσμίας ούτε τα αρμόδια για την τροποποίηση του σχεδίου όργανα της κρατικής Διοικήσεως μετά την πάροδο άπρακτης της προθεσμίας προβούν στις δέουσες ενέργειες και δεν εκδοθεί τελικά πράξη τροποποιήσεως του σχεδίου.

Ζημία από απώλεια μισθωμάτων διαμερισμάτων ανεγερθησόμενης οικοδομής δεν συνδέεται αιτιωδώς με την παράνομη παράλειψη τυπικής άρσεως της ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως με τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, καθόσον η παρανομία αυτή δεν είναι αντικειμενικώς ικανή (πρόσφορη) κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων να επιφέρει το επιζήμιο αποτέλεσμα και ως εκ τούτου δεν συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις των άρθρ. 105 ΕισΝΑΚ και 298 ΑΚ. Και τούτο, διότι μόνη η ως άνω παράλειψη της Διοικήσεως ή μόνη η δημοσίευση της σχετικής ακυρωτικής δικαστικής αποφάσεως δεν αρκεί για να καταστήσει το ακίνητο οικοδομήσιμο, αλλά αυτό παραμένει πολεοδομικώς αρρύθμιστο και επομένως μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας πολεοδομικής ρυθμίσεώς του με την τροποποίηση του σχεδίου δεν επιτρέπεται να εκδοθεί οικοδομική άδεια. Η Διοίκηση είναι μεν υποχρεωμένη να ρυθμίσει εκ νέου μετά την άρση το πολεοδομικό καθεστώς του ακινήτου, όμως δεν δεσμεύεται να το καταστήσει άνευ ετέρου οικοδομήσιμο, αλλά οφείλει να κρίνει αποκλειστικώς με βάση πολεοδομικά κριτήρια και όχι με βάση τα ιδιωτικά συμφέροντα των ιδιοκτητών. Δεν είναι επομένως βέβαιον εάν η Διοίκηση θα αποφασίσει τον αποχαρακτηρισμό του ακινήτου από κοινόχρηστο χώρο σε οικοδομήσιμο και άρα την αποδέσμευσή του ή την επανεπιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή επιβολή ρυμοτομικού βάρους και άρα την εκ νέου δέσμευση του ακινήτου