Βιβλιοκρισία του βιβλίου του Αντώνη Π. Αργυρού, «ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Το δικαίωμα αποζημίωσης»

Βιβλιοκρισία του βιβλίου του Αντώνη Π. Αργυρού,

 «ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Το δικαίωμα αποζημίωσης»

 Νομική Βιβλιοθήκη, Έκδοση 2η , 2023, Σελίδες 400

 «Το Σύνταγμα δεν ανέχεται να παραμένουν αναποζημίωτες ζημίες που κάποιος υφίσταται από ενέργειες οποιουδήποτε κρατικού οργάνου»

 Πρόλογος: Λυμπερόπουλος Π., Σκορδάκη Β. 

Το πόνημα ενός μαχόμενου δικηγόρου του Αντώνη Αργυρού αποδεικνύεται, το καταστάλαγμα, το απόσταγμα -θα έλεγα- πολύχρονων αναζητήσεων και μακρόχρονης έρευνας και μελέτης, αλλά και αναζητήσεων ως μέλους της Συντακτικής Επιτροπής του Νομικού Βήματος και βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος κάθε νομικού, εφαρμοστή του δικαίου. 

 Η δεύτερη έκδοση του βιβλίου αποτελεί στην πραγματικότητα ένα καινούργιο βιβλίο με 400 σελίδες νέας ύλης, σπάνιας και επίκαιρης νομολογίας, αλλά και προβληματισμού για το μέγα ζήτημα της Αστικής ευθύνης του δημοσίου και της θεμελιώδης σημασία της για το κράτος δικαίου και για την εφαρμογή της αρχής της νομιμότητας στη δράση της διοίκησης.

Η αποκατάσταση της ζημίας, υλικής και ηθικής, που προκαλείται σε κάποιον από τις παράνομες πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου είναι από τους βασικότερους πυλώνες μιας ευνομούμενης κοινωνίας. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται αναλυτικά ο θεσμός της αστικής ευθύνης του Κράτους για παράνομες αλλά και νόμιμες πράξεις, και παραλείψεις των οργάνων του (της εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής λειτουργίας) που προκαλούν βλάβη στον πολίτη.

 Ο θεσμός αυτός εισήχθη για την προστασία των πολιτών από την αυθαιρεσία των κρατικών οργάνων, αποτελεί ασπίδα προστασίας και έναν από τους βασικούς επανορθωτικούς θεσμούς του δικαίου. Παράλληλα αναλύεται η αστική ευθύνη του κράτους-μέλους της Ε.Ε. και η ένταξή της στην εθνική μας έννομη τάξη. 

 Συγκεκριμένα στο βιβλίο αυτό αναλύονται: α) η αντίθετη προς το Σύνταγμα νομοθέτηση, η παράλειψη άσκησης κανονιστικής αρμοδιότητας, η έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξεως, η πλημμελής εκτέλεση ή παράλειψη καθηκόντων, η κακή μοριοδότηση, τα αυθαίρετα ακίνητα, η παράλειψη ελέγχων, β) η αστική ευθύνη του Δημοσίου από νόμιμες πράξεις των οργάνων του Δημοσίου, όπως η βλάβη στην υγεία από εμβολιασμό και οι θεμιτοί περιορισμοί στην ιδιοκτησία λόγω απαλλοτρίωσης, γ) η ευθύνη αποζημίωσης του Δημοσίου από έλλειψη προστασίας της ζωής και περιουσίας των πολιτών από βίαια επεισόδια ή από έλλειψη αναγκαίων αστυνομικών μέτρων προστασίας, δ) οι ευθύνες αποζημιώσεως των ιδιωτών που υπέστησαν ταλαιπωρία ή βλάβη από θεομηνία (Μάνδρα) ή πυρκαγιά (Μάτι), η αποζημίωση για καθυστέρηση ή διακοπή σύνταξης, η αποζημίωση για την υπόθεση της Πάρου (τραυματισμός Μυρτώς) καθώς και η βλάβη υγείας κυοφορούμενου, ε) το ζήτημα της επίδρασης των αποφάσεων του ΔΕΕ και του ΕΔΔΑ στο ζήτημα της εξωσυμβατικής ευθύνης του Δημοσίου για την καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης, η δίκαιη ικανοποίηση και η αγωγή κακοδικίας κατά δικαστή, αλλά και η ευθύνη αποζημιώσεως από ζημιογόνο συμπεριφορά των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας, στ) ξεχωριστή μνεία γίνεται στην εξωσυμβατική ευθύνη του Δημοσίου από παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητος ενώ παρουσιάζεται το ζήτημα της εξωσυμβατικής ευθύνης του Δημοσίου από παραβιάσεις της περιβαλλοντολογικής νομοθεσίας και η Σύμβαση του Aarhus, ζ) παρουσιάζεται αναλυτικά η νομολογία σε ζητήματα αστικής ευθύνης και ατομικών δικαιωμάτων του ΔΕΕ και του ΕΔΔΑ. Όλα αυτά τα σημαντικά και κρίσιμα για το αστικό και συνταγματικό δίκαιο περιέχονται και αναλύονται με εκτενείς αναφορές στη νομολογία με τη στήριξη φυσικά της θεωρίας ή του προσήκοντος δόγματος στην παρουσιαζόμενη σήμερα μονογραφία και συγκεκριμένα ότι παρά το γεγονός ότι δε διατυπώνεται ρητά στο ισχύον Σύνταγμα, εντούτοις, γίνεται ομόφωνα δεκτό, ότι η αστική ευθύνη του Δημοσίου έχει συνταγματική θεμελίωση . Μία εκ των σημαντικότερων συνεπειών της συνταγματικής της κατοχύρωσης αποτελεί, όπως έχει γίνει δεκτό κι από τη νομολογία του ΣτΕ, η αναγνώριση της ευθύνης του Δημοσίου από ζημιογόνες πράξεις των οργάνων του, όχι μόνο παράνομες, όπως ρητώς προβλέπει η διάταξη του άρθρου 105 ΕισΝΑΚ, αλλά και από νόμιμες πράξεις (βλ. ΣτΕ 1501/2014, 5504/2012, 1330/2016, Ολομ. 622/2021). Υπάρχουν περιπτώσεις νόμιμης κρατικής δράσης, η οποία πλήττει υπέρμετρα ορισμένους πολίτες, όπως τα μέτρα που λαμβάνονται προς τον σκοπό της προστασίας μιας περιοχής (αρχαιολογικού χώρου, εφαρμογής σχεδίου πόλεως) που έχουν ως αποτέλεσμα ουσιώδη στέρηση της χρήσης της ιδιοκτησίας ή λόγω σοβαρών περιπλοκών υγείας που προκλήθηκαν από υποχρεωτικό εμβολιασμό (ΣτΕ 622/2021). 

Στην παρούσα μελέτη έγινε µία προσπάθεια να παρουσιαστεί το περιεχόμενο, η θέση, η σημασία και εν γένει η λειτουργία του θεσμού της αστικής ευθύνης, η νομολογιακή διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της εξωσυμβατικής ευθύνης της διοίκησης και σε σύννομες πράξεις της διοίκησης καθώς και η συνεχής εξέλιξη της νομολογίας, αλλά και η επίδραση των αποφάσεων του ΔΕΕ και του ΕΔΔΑ στην εθνική έννομη τάξη. 

 ΚΑΤΕΡΙΝΑ Γ. ΤΣΙΡΟΒΑΣΙΛΗ Δικηγόρος ΑΠ, ΜΔΕ Υπ. Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ ktseli@yahoo.gr