ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΡΥΜΟΤΟΜΙΟΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ,ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΑΔΕΙΑ,ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΑΠΟ ΝΟΜΙΜΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΑΤ’ ΑΡΘΡΟ 105-106 ΕΙΣΝΑΚ
Αριθμός 2210/2023
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Α΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 6 Νοεμβρίου 2023,
με την εξής σύνθεση: Μαρίνα-Ελένη Κωνσταντινίδου, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Α΄
Τμήματος, Παρασκευή Μπραΐμη, Μαρίνα-Αλεξάνδρα Τσακάλη, Σύμβουλοι, Χαράλαμπος
Κομνηνός, Θεοφανεία Ρίζου Έκαρτ, Πάρεδροι. Γραμματέας η Βασιλική Κατσιώνη.
Με την αίτηση αυτή οι αναιρεσείοντες επιδιώκουν να αναιρεθεί
η υπ’ αριθμ. 1323/2021 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή,
Παρέδρου Χαράλαμπου Κομνηνού.
…….
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η αναίρεση της
1323/2021 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, κατά το μέρος που με αυτή
απορρίφθηκε έφεση των αναιρεσειόντων κατά της 13915/2019 απόφασης του
Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών. Με την πρωτόδικη απόφαση έγινε εν μέρει δεκτή
αγωγή των αναιρεσειόντων και αναγνωρίστηκε η υποχρέωση του αναιρεσίβλητου Δήμου
* να καταβάλει στον πρώτο αναιρεσείοντα το ποσό των 51.729,53 ευρώ, στον
δεύτερο αναιρεσείοντα το ποσό των 37.692,09 ευρώ και στην τρίτη αναιρεσείουσα το
ποσό των 39.827,09 ευρώ, νομιμοτόκως, από την επίδοση της αγωγής αυτής έως και
την εξόφληση. Τα ανωτέρω ποσά αντιστοιχούσαν σε αποζημίωση και χρηματική
ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης που κρίθηκε ότι υπέστησαν τα παραπάνω πρόσωπα,
λόγω παράνομων ενεργειών οργάνων του αναιρεσίβλητου Δήμου *που οδήγησαν στην
έκδοση παράνομης οικοδομικής άδειας. Με την ανωτέρω αγωγή, το αρχικώς
καταψηφιστικό αίτημα της οποίας μετατράπηκε τελικώς σε εντόκως αναγνωριστικό,
οι αναιρεσείοντες είχαν ζητήσει να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του αναιρεσίβλητου
Δήμου* να καταβάλει, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής έως και την
εξόφληση, στον πρώτο αναιρεσείοντα το συνολικό ποσό των 515.781,17 ευρώ, στον
δεύτερο αναιρεσείοντα το συνολικό ποσό των 189.807,43 ευρώ και στην τρίτη
αναιρεσείουσα το συνολικό ποσό των 142.049,63 ευρώ, ως αποζημίωση, κατά τα
άρθρα 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα. Επιπλέον, οι
αναιρεσείοντες είχαν ζητήσει να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του αναιρεσίβλητου
Δήμου * να καταβάλει, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής έως και την
εξόφληση, σε καθέναν από αυτούς το ποσό των 25.000 ευρώ, κατ’ εφαρμογή του
άρθρου 932 του Αστικού Κώδικα, ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη
που, κατά τους ισχυρισμούς τους, υπέστησαν από την ίδια ως άνω αιτία.
…….
5. Επειδή, εξάλλου, στο άρθρο 105 ΕισΝΑΚ (π.δ. 456/1984, Α΄
164) ορίζεται ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του
δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το
δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά
παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος […]», στο δε
άρθρο 106 του ίδιου νόμου ορίζονται τα εξής: «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων
άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή άλλων νομικών
προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται
στην υπηρεσία τους». Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, για να
στοιχειοθετηθεί ευθύνη του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου
(ν.π.δ.δ.) προς αποζημίωση, απαιτείται παράνομη πράξη ή παράλειψη ή υλική
ενέργεια ή παράλειψη υλικής ενέργειας οργάνων του Δημοσίου ή του νομικού
προσώπου δημοσίου δικαίου κατά την άσκηση της ανατεθειμένης σε αυτά δημόσιας
εξουσίας, επίκληση και απόδειξη συγκεκριμένης ζημίας, καθώς και αιτιώδης
σύνδεσμος μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή
παράλειψης υλικής ενέργειας και της επελθούσας ζημίας. Η υποχρέωση προς
αποζημίωση αίρεται μόνον στην περίπτωση που η γενεσιουργός της ζημίας πράξη ή
παράλειψη έλαβε χώρα κατά παράβαση διάταξης, η οποία έχει θεσπισθεί
αποκλειστικώς χάριν του γενικού συμφέροντος, όχι δε και στην περίπτωση που η
παραβιασθείσα διάταξη αποβλέπει, παράλληλα με την προστασία του γενικού
συμφέροντος, και στην προστασία δικαιώματος ή συμφέροντος των κατ’ ιδίαν
προσώπων. Κατά συνέπεια, από παράβαση εκ μέρους οργάνων του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ.
διατάξεων της πολεοδομικής νομοθεσίας που θεσπίζουν γενικώς τους όρους και τις
προϋποθέσεις ανεγέρσεως των οικοδομών και κατά τούτο εξυπηρετούν το δημόσιο
συμφέρον, αλλά παραλλήλως παρέχουν και σε κάθε ενδιαφερόμενο το δικαίωμα να
λάβει άδεια οικοδομής υπό τις προϋποθέσεις και όρους που τάσσουν οι διατάξεις
αυτές, γεννάται αξίωση σε βάρος του δημοσίου και των ν.π.δ.δ. προς αποκατάσταση
της ζημίας που προκαλείται στο δικαιούχο από παράνομες πράξεις ή παραλείψεις
των οργάνων τους (Σ.τ.Ε. 2384/2021, 1011/2008, 2829/2005). Αιτιώδης, δε,
σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η
παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη), κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων,
να επιφέρει τη ζημία. Οι κατά το άρθρο αυτό προϋποθέσεις της ευθύνης προς
αποζημίωση πρέπει να συντρέχουν σωρευτικώς. Σε περίπτωση, δε, συνδρομής των
προϋποθέσεων αυτών το Δημόσιο και τα ν.π.δ.δ. υποχρεούνται να αποκαταστήσουν
κάθε θετική ή αποθετική ζημία, τα δε δικαστήρια της ουσίας μπορούν, επί πλέον,
να επιδικάσουν σε βάρος τους χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής
οδύνης, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 932 του Αστικού Κώδικα. Περαιτέρω, κατά την
έννοια των ίδιων διατάξεων, στην περίπτωση κατά την οποία ο κατά τα άρθρα 105
και 106 ΕισΝΑΚ λόγος ευθύνης του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ. είναι η έκδοση ευνοϊκής
για τον ζημιωθέντα πράξης παρά την έλλειψη των νόμιμων προϋποθέσεων έκδοσής
της, στο κύρος της οποίας ο ζημιωθείς ανυπαιτίως πίστεψε, η ευθύνη του Δημοσίου
ή του ν.π.δ.δ. προς αποζημίωση εκτείνεται στην αποκατάσταση του αρνητικού
διαφέροντος (διαφέροντος εμπιστοσύνης) που περιλαμβάνει τόσο την αποκατάσταση
της περιουσίας του ζημιωθέντος στην θέση, στην οποία θα βρισκόταν αν δεν είχε
μεσολαβήσει η έκδοση της μη νόμιμης πράξης (θετική ζημία), όσο και το κέρδος
που ο ζημιωθείς θα αποκόμιζε εξ άλλης αιτίας, αν αυτός δεν είχε πιστέψει
ανυπαιτίως στο κύρος της πράξης (αποθετική ζημία). Στην περίπτωση αυτή δεν
νοείται αποκατάσταση θετικού διαφέροντος, δηλαδή αποζημίωση για ό,τι θα
αποκόμιζε ο ζημιωθείς, αν η πράξη ήταν νόμιμη . Όμως, μπορεί ο ζημιωθείς από
την έκδοση ευνοϊκής γι’ αυτόν παράνομης πράξης να ζητήσει τα διαφυγόντα κέρδη
από την μη έκδοση πράξης με το ίδιο περιεχόμενο, χωρίς την πλημμέλεια που την
κατέστησε παράνομη· τούτο, εφόσον, λαμβανομένης υπόψη,
ιδίως, της φύσης της πλημμέλειας, η έκδοση της πράξης, χωρίς αυτήν,
ήταν από τον νόμο επιτρεπτή (Σ.τ.Ε. 2384/2021, 2171/2015, 4100/2012, 3320/2012).
6. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την
αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, ο πρώτος αναιρεσείων ήταν από το έτος 1979
συνιδιοκτήτης μαζί με την ήδη αποβιώσασα αδελφή του ενός οικοπέδου κείμενου
εντός των εδαφικών ορίων του 163 οικοδομικού τετραγώνου του αναιρεσίβλητου
Δήμου * επί των οδών Σεμέλης και Νυμφαίου αρ. 23 και συνδικαιούχος της 58/2004
οικοδομικής άδειας του εν λόγω Δήμου, η οποία αναθεωρήθηκε με την 14/20.2.2006
σχετική πράξη, με την οποία επιτράπηκε επί του παραπάνω οικοπέδου η ανέγερση
οκταώροφης οικοδομής επί πιλοτής με υπόγειο και δώμα. Επιπλέον, από το έτος
2004 και μετά, ο πρώτος αναιρεσείων είναι συνιδιοκτήτης κατά ποσοστό 50% εξ
αδιαιρέτου κατ’ επικαρπία του εν λόγω οικοπέδου, οι δε δεύτερος και τρίτη
αναιρεσείοντες είναι ψιλοί κύριοι του 50% και συγκύριοι, κατά πλήρη κυριότητα,
του λοιπού 50%, λόγω κληρονομικής διαδοχής της θανούσης θείας τους. Η παραπάνω
58/2004 οικοδομική άδεια εκδόθηκε σε συνέχεια τροποποίησης της υψομετρικής
μελέτης της οδού Σεμέλης, εγκριθείσης με την 592/20.10.2000 απόφαση του
Δημοτικού Συμβουλίου*. Ως πολεοδομικό κριτήριο επί του οποίου βασίστηκε η εν
λόγω τροποποίηση, αναφέρεται η διαμόρφωση της οδού Σεμέλης, όσον αφορά το τμήμα
της από την οδό Σεβαστείας μέχρι την οδό Νυμφαίου, σε πεζόδρομο πλάτους 6
μέτρων και, όσον αφορά το υπόλοιπο τμήμα της, σε κοινόχρηστο χώρο πρασίνου,
διατηρούμενης της υψομετρικής μελέτης, όπως αυτή είχε εγκριθεί με την
592/20.10.2000 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου *. Στο ισχύον, όμως, κατά το
χρόνο έγκρισης της τροποποίησης αυτής, ρυμοτομικό σχέδιο του Δήμου * η οδός
Σεμέλης ήταν χαρακτηρισμένη ως οδός κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων. Για τον
λόγο αυτό, ξεκίνησε διαδικασία τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου *,
όσον αφορά το με αριθμό 163 οικοδομικό τετράγωνο, προκειμένου η οδός Σεμέλης να
χαρακτηρισθεί ως πεζόδρομος. Η προαναφερθείσα τροποποίηση εγκρίθηκε με την
53/26.1.2006 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου *. Ακολούθως, με την
12243/496/2.2.2007 απόφαση του Νομάρχη Αθηνών (Φ.Ε.Κ. 66/22.2.2007, Τεύχος
Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων και Πολεοδομικών Θεμάτων) τροποποιήθηκε το
ρυμοτομικό σχέδιο του Δήμου * με χαρακτηρισμό της οδού Σεμέλης ως πεζόδρομου.
Στο μεταξύ όμως, είχαν ασκηθεί αιτήσεις ακυρώσεως και αίτηση αναστολής κατά της
ανωτέρω τροποποίησης της υψομετρικής μελέτης και της επ’ αυτής ερειδόμενης
οικοδομικής άδειας από περίοικους. Με την 153/2006 απόφαση του Διοικητικού
Εφετείου Αθηνών ανεστάλη η παραπάνω οικοδομική άδεια και διακόπηκαν οι
οικοδομικές εργασίας, με τις 2057/2009 και 2058/2009 αποφάσεις του ίδιου
Δικαστηρίου ακυρώθηκε η 592/20-10-2000 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου *,
λόγω πλημμελούς αιτιολογίας και ασυμβατότητας με το ρυμοτομικό σχέδιο του εν
λόγω Δήμου, όπως ίσχυε κατά το χρόνο έκδοσής της, και με την 2128/2009
απόφαση του προαναφερόμενου Δικαστηρίου ακυρώθηκε η πιο πάνω οικοδομική
άδεια και η πράξη αναθεώρησής της, διότι απώλεσαν το νόμιμο έρεισμά τους.
Κατόπιν τούτων, στις 25.10.2010 οι αναιρεσείοντες υπέβαλαν την με αριθμό
πρωτοκόλλου του Δήμου * 2871/25.10.2010 αίτηση προς τον αναιρεσίβλητο Δήμο *,
με την οποία ζήτησαν να ενημερωθούν για τη διαδικασία που θα έπρεπε να
ακολουθήσουν, ώστε να επιλυθεί το πρόβλημα που δημιουργήθηκε. Ο αναιρεσίβλητος
Δήμος * διαβίβασε την αίτηση αυτή προς την Περιφέρεια Αττικής με το
3465/2.12.2010 έγγραφό του. Στις 21.3.2011 η Περιφέρεια Αττικής με το
ΠΕ.ΧΩ.Φ5049/9708/2010 έγγραφό της απάντησε ότι θα έπρεπε να εκδοθεί νέα
οικοδομική άδεια με νομιμοποίηση του ήδη ανεγερθέντος τμήματος του κτιρίου. Στη
συνέχεια, στις 5.7.2011 διενεργήθηκε από το Τμήμα Ελέγχου Κατασκευών του
αναιρεσίβλητου Δήμου * αυτοψία στο οικόπεδο των αναιρεσειόντων και διαπιστώθηκε
ότι είχε, ήδη, ξεκινήσει η ανέγερση της οικοδομής και είχε φτάσει στο στάδιο
σκυροδέτησης της πλάκας οροφής του 1ου ορόφου, η αξία δε του κτίσματος
προσδιορίστηκε σε 82.950 ευρώ . Κατά της σχετικής συνταχθείσης με αριθμό 5/2011
έκθεση αυτοψίας της υπαλλήλου της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου * οι
αναιρεσείοντες άσκησαν την με αριθμό πρωτοκόλλου του Δήμου *1916/28.7.2011
ένσταση ενώπιον της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του αναιρεσίβλητου Δήμου*, η οποία
απορρίφθηκε με την 85/6.2.2012 απόφαση της εν λόγω αρχής. Ακολούθως,
επιβλήθηκαν σε βάρος των αναιρεσειόντων πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης
αυθαίρετων κατασκευών, ανερχόμενα συνολικά, μέχρι και το έτος 2013, στο ποσό
των 202.731,53 ευρώ. Επιπλέον, ο σχετικός φάκελος διαβιβάστηκε από τον Δήμο*
στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών και ο δεύτερος και η τρίτη αναιρεσείοντες
δικάστηκαν για το αδίκημα της κατασκευής αυθαίρετου κτίσματος και κρίθηκαν
αθώοι με την 97444/2017 απόφαση του Α΄ Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών.
Στις 7.2.2012 οι αναιρεσείοντες υπέβαλαν αίτηση ένταξης του κτίσματος στις
διατάξεις του ν. 4014/2011 και ζήτησαν από τον αναιρεσίβλητο Δήμο * την έκδοση
νέας άδειας και τη διαγραφή των επιβληθέντων προστίμων. Στις 23.12.2013
εκδόθηκε από την Υπηρεσία Πολεοδομίας του εν λόγω Δήμου στο όνομα των
αναιρεσειόντων η 39/2013 άδεια οικοδομής, με την οποία νομιμοποιήθηκε η
υπάρχουσα τριώροφη οικοδομή με υπόγειο και χορηγήθηκε άδεια για επέκταση του
υπογείου και προσθήκη πέντε ορόφων. Στη συνέχεια, οι αναιρεσείοντες υπέβαλαν
επανειλημμένες αιτήσεις, σχετικά με τη διαγραφή των σε βάρος τους επιβληθέντων
προστίμων. Στις 27.1.2014 το κτίσμα υπήχθη στις διατάξεις του ν. 4178/ 2013 και
στις 11.4.2014 οι αναιρεσείοντες υπέβαλαν εκ νέου αιτήσεις για τη διαγραφή των
προστίμων, η οποία έγινε τελικώς δεκτή με την 512/18-12-2014 απόφαση του
Δημοτικού Συμβουλίου του αναιρεσίβλητου Δήμου *. Τέλος, ο Δήμος * ζήτησε από τη
Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και από τη Δ.Ο.Υ. ΙΒ΄ Αθηνών την άρση της δέσμευσης
χορήγησης φορολογικής ενημερότητας με τα * σχετικά έγγραφά του. Στο μεταξύ, ενώ
εκκρεμούσαν οι σχετικές αιτήσεις ακυρώσεως των περιοίκων, διενεργήθηκε
τροποποίηση του ανωτέρω ρυμοτομικού σχεδίου με πεζοδρόμηση της οδού Σεμέλης,
δυνάμει της από 2.2.2007 απόφασης του Νομάρχη Αθηνών του έτους 2007 (Φ.Ε.Κ.
66/22.2.2007, Τεύχος Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων και Πολεοδομικών Θεμάτων). Η
απόφαση, όμως, αυτή του Νομάρχη ακυρώθηκε, στη συνέχεια, με την 2614/2016
απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την αιτιολογία ότι η παραπάνω
τροποποίηση έπρεπε να έχει περιβληθεί τον τύπο του προεδρικού διατάγματος.
Κατόπιν τούτων, με την από 18.11.2014 αγωγή τους ενώπιον του Διοικητικού
Πρωτοδικείου Αθηνών, το αρχικώς καταψηφιστικό αίτημα της οποίας μετέτρεψαν
παραδεκτώς σε εντόκως αναγνωριστικό, και το νομίμως κατατεθέν υπόμνημά τους, οι
αναιρεσείοντες ισχυρίστηκαν ότι από το έτος 2000 ο πρώτος εξ αυτών μαζί με την
αποβιώσασα αδελφή του είχαν ξεκινήσει συνεννοήσεις με τον αναιρεσίβλητο Δήμο *,
προκειμένου να τους χορηγηθεί οικοδομική άδεια. Προς τον σκοπό αυτό, συμφώνησαν
να επιβαρυνθούν με τα έξοδα εκπόνησης της απαραίτητης τροποποίησης της υψομετρικής
μελέτης, αλλά και με τη δαπάνη διαμόρφωσης της οδού Σεμέλης, σύμφωνα με τις
υποδείξεις του εν λόγω Δήμου. Ωστόσο, ο αναιρεσίβλητος Δήμος * παρέλειψε να
προβεί στις ενέργειες που απαιτούνταν, ώστε η παραπάνω τροποποίηση να γίνει με
τη νόμιμη διαδικασία, με συνέπεια την ανάκληση της οικοδομικής άδειας σε χρόνο
κατά τον οποίο οι οικοδομικές εργασίες είχαν, ήδη, ξεκινήσει και είχε, πλέον,
ολοκληρωθεί τμήμα της προαναφερθείσας οικοδομής. Το γεγονός αυτό είχε ως
αποτέλεσμα την παράνομη επιβολή προστίμων αυθαίρετης κατασκευής σε βάρος τους.
Οι αναιρεσείοντες δε, όπως υποστήριξαν, αναγκάστηκαν να υπαγάγουν το τμήμα της
οικοδομής που είχε ανεγερθεί στις διατάξεις του ν. 4014/2011, καθώς και του ν.
4178/2013, και να υποβάλουν νέο φάκελο στην αρμόδια υπηρεσία του αναιρεσίβλητου
Δήμου *, προκειμένου να επιτύχουν την έκδοση νέας οικοδομικής άδειας. Μετά την
έκδοση της 39/2013 άδειας οικοδομής, ακολούθησε κατάθεση από τους περίοικους
νέας αιτήσεως ακυρώσεως, συνεπεία της οποίας ακυρώθηκε η προαναφερόμενη *
απόφαση του Νομάρχη Αθηνών περί τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου της
περιοχής, λόγω έκδοσής της από αναρμόδιο όργανο. Για τους λόγους αυτούς, οι
αναιρεσείοντες ζήτησαν την αποκατάσταση της ζημίας που υπέστησαν από τις
παράνομες, όπως υποστήριξαν, ενέργειες των οργάνων του αναιρεσίβλητου Δήμου *,
την οποία ανέλυσαν ως εξής: Α. Θετική ζημία, συνιστάμενη σε αμοιβές μηχανικών
και λοιπές δαπάνες για την υποβολή φακέλου για την έκδοση νέας οικοδομικής
άδειας, ανερχόμενη στο συνολικό ποσό των 107.780,97 ευρώ, από το οποίο: i. ποσό
45.543,13 ευρώ αντιστοιχούσε στην αμοιβή του πρώτου από αυτούς, πολιτικού
μηχανικού, όπως αυτή υπολογίστηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, ii. ποσό
1.971,36 ευρώ αντιστοιχούσε στο φόρο δωρεάς που ο πρώτος αναιρεσείων κατέβαλε
για τη δωρεά στην οποία προέβη προς τον δεύτερο από τους αναιρεσείοντες, υιό
του, προκειμένου ο τελευταίος να δικαιολογήσει το ύψος της αμοιβής που τεκμαρτά
επιβαρύνθηκε, iii. ποσό 1.765,81 ευρώ αντιστοιχούσε στο φόρο δωρεάς που ο
πρώτος αναιρεσείων κατέβαλε για τη δωρεά στην οποία προέβη προς την τρίτη
αναιρεσείουσα, κόρη του, προκειμένου η τελευταία να δικαιολογήσει το ύψος της
αμοιβής που τεκμαρτά επιβαρύνθηκε, iv. ποσό 6.494,40 ευρώ αντιστοιχούσε στην
αμοιβή αρχιτέκτονα μηχανικού για την αρχιτεκτονική μελέτη της οικοδομής
(σχετική η 1/30.12.2011 απόδειξη παροχής υπηρεσιών του* v. συνολικό ποσό
20.130,37 ευρώ αντιστοιχούσε στην αμοιβή της εταιρείας πολιτικών μηχανικών *vi.
συνολικό ποσό 24.600 ευρώ αντιστοιχούσε στην αμοιβή ηλεκτρολόγου μηχανικού,
vii. συνολικό ποσό 401,64 ευρώ αντιστοιχούσε σε εισφορά ΚΗ΄ Ψηφίσματος για την
έκδοση οικοδομικής άδειας, πλέον λοιπών συμβεβαιούμενων ποσών, viii. ποσό
1.042,71 ευρώ αντιστοιχούσε σε εισφορά υπέρ του αναιρεσίβλητου Δήμου * για το
έργο επέκταση υπογείου και προσθήκη πέντε ορόφων στην οδό Νυμφαίου και Σεμέλης,
ix. ποσό 486,13 ευρώ αντιστοιχούσε σε έξοδα για έκδοση οικοδομικής άδειας, x.
ποσό 1.263,36 ευρώ αντιστοιχούσε σε εισφορά υπέρ του αναιρεσίβλητου Δήμου * για
το έργο νομιμοποίησης τριώροφης οικοδομής με υπόγειο και επέκταση υπογείου και
προσθήκη 5 ορόφων, xi. ποσό 2.008,27 ευρώ αντιστοιχούσε σε εισφορά υπέρ
Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., xii. ποσό 2.074 ευρώ αντιστοιχούσε σε εισφορές υπέρ Ι.Κ.Α. για
οικοδομικοτεχνικές εργασίες. Β. Θετική ζημία από τη δαπάνη που απαιτήθηκε για
την αγορά δύο επιπλέον θέσεων στάθμευσης αυτοκινήτων, αφού στην αρχική
οικοδομική άδεια προβλέπονταν έξι θέσεις στάθμευσης, ενώ στη νεότερη άδεια,
λόγω της εφαρμογής των διατάξεων του π. δ/τος 111/2004, απαιτούνταν επιπλέον
τέσσερις θέσεις στάθμευσης. Προκειμένου δε να ικανοποιηθεί η απαίτηση αυτή, οι
αναιρεσείοντες προέβησαν σε επέκταση του υπογείου που είχε, ήδη, κατασκευασθεί,
ώστε να υφίστανται σε αυτό οκτώ θέσεις στάθμευσης, περαιτέρω δε η τρίτη εξ
αυτών αγόρασε δύο επιπλέον θέσεις σε οικοδομή εντός των ορίων του αναιρεσίβλητου
Δήμου * και, συγκεκριμένα, στο Ο.Τ. 199, επί των οδών Κασπίας αρ. 4 και
Σιδώνος, με αποτέλεσμα να προκύψει επιπλέον επιβάρυνση, συνολικού ύψους
6.245,34 ευρώ Γ. Θετική ζημία, ύψους 2.000 ευρώ, που απαιτήθηκε για τη
νομιμοποίηση της οικοδομής, λόγω του χαρακτηρισμού της ως αυθαίρετης, μετά την
ακύρωση της με αριθμό 58/2004 οικοδομικής άδειας. Δ. Θετική ζημία, συνολικού
ύψους 19.354,50 ευρώ, ως αμοιβή δικηγόρου για τη νομική συνδρομή που απαιτήθηκε
για την αντίκρουση των αιτήσεων ακυρώσεως που ασκήθηκαν και για λοιπές νομικές
συμβουλές. Επιπλέον, οι αναιρεσείοντες ισχυρίστηκαν ότι υπέστησαν αποθετική
ζημία ως εξής: α) Από την απώλεια μισθωμάτων που θα εισέπρατταν από τη μίσθωση
των διαμερισμάτων της παραπάνω οικοδομής, αν δεν είχε μεσολαβήσει η διακοπή των
εργασιών ανέγερσής της, λόγω της έκδοσης παράνομης οικοδομικής άδειας. Τη ζημία
αυτή οι αναιρεσείοντες υπολόγισαν στο συνολικό ποσό των 580.948,16 ευρώ, το
οποίο αντιστοιχεί στα μισθώματα που απώλεσαν κατά την περίοδο από 1.1.2009 έως
31.10.2014, επιμεριζόμενη, όσον αφορά τον πρώτο εξ αυτών, στο ποσό των
314.751,52 ευρώ, όσον αφορά το δεύτερο εξ αυτών, στο ποσό των 159.089,90 ευρώ
και, όσον αφορά την τρίτη εξ αυτών, στο ποσό των 107.106,74 ευρώ. Προς απόδειξη
του ύψους της εν λόγω ζημίας, οι αναιρεσείοντες προσκόμισαν έκθεση της
εταιρείας εκτίμησης ακινήτων *, η οποία συντάχθηκε το μήνα Σεπτέμβριο του έτους
2012. β) Από το ποσό των τόκων στεγαστικού δανείου που συνήψε ο πρώτος το έτος
2006 με την τράπεζα ING BELGIQUE SA, προκειμένου η τελευταία να χρηματοδοτήσει
την ανέγερση της οικοδομής. Το ποσό του δανείου ανερχόταν σε 500.000 ευρώ και
των τόκων σε 91.151,96 ευρώ. Εξαιτίας, όμως, των παράνομων πράξεων του
αναιρεσίβλητου Δήμου *, ο πρώτος αναιρεσείων δεν μπόρεσε να διοχετεύσει το
ανωτέρω δάνειο στην αποπεράτωση της οικοδομής, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται με
καταβολή τόκων για μία δανειακή σύμβαση από την οποία δεν είχε καμία ωφέλεια.
Προς απόδειξη του ισχυρισμού του αυτού, προσκομίστηκε επιστολή με ημερομηνία
3.2.2006 της τράπεζας * σχετικά με την αίτηση του πρώτου αναιρεσείοντος για
χορήγηση ενυπόθηκης πίστωσης και κατάσταση με υπολογισμό των τόκων για την
προβλεπόμενη διάρκεια του δανείου. γ) Από τις εργασίες ενίσχυσης του σκελετού
της οικοδομής, η αναγκαιότητα των οποίων προέκυψε, λόγω της διακοπής των
εργασιών μετά την ακύρωση της αρχικής οικοδομικής άδειας. Συγκεκριμένα, κατά το
χρόνο έκδοσης της νέας 39/2013 οικοδομικής άδειας ίσχυαν, πλέον, άλλες
διατάξεις του Γ.Ο.Κ., με αποτέλεσμα οι αναιρεσείοντες να πρέπει να προχωρήσουν
σε ενίσχυση του οπλισμού του, ήδη, ανεγερθέντος τμήματος της οικοδομής. Οι
εργασίες αυτές, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των αναιρεσειόντων, ανέρχονταν στο
συνολικό ποσό των 30.950 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., δηλαδή, συνολικώς, στο ποσό των
38.068,50 ευρώ. Το ποσό αυτό ζήτησαν οι αναιρεσείοντες με την προαναφερθείσα
αγωγή τους, επιμεριζόμενο αναλόγως με το ποσοστό συνιδιοκτησίας τους, δηλαδή ο
πρώτος αυτών ζήτησε το ποσό των 19.034,25 ευρώ, ο δεύτερος το ποσό των
11.268,28 ευρώ και η τρίτη το ποσό των 7.969,98 ευρώ. Προς απόδειξη των
ισχυρισμών τους αυτών, προσκόμισαν την από 21.2.2014 προσφορά της τεχνικής
εταιρείας * Τέλος, κάθε ένας από τους αναιρεσείοντες ζήτησε την καταβολή του
ποσού των 25.000 ευρώ, ως αποκατάσταση για την ηθική βλάβη που υπέστησαν,
εξαιτίας του άγχους και της αγωνίας που τους προκάλεσε η παράνομη συμπεριφορά
των αρμόδιων οργάνων του αναιρεσίβλητου Δήμου *, η οποία είχε ως συνέπεια να
εμπλακούν σε δικαστικούς αγώνες και να υποστούν την επιβολή προστίμων, αν και
ενήργησαν καθ’ όλα νομίμως. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, αφού δέχθηκε ότι η
τήρηση των κανόνων που προβλέπονται στις διατάξεις της νομοθεσίας περί σχεδίων
πόλεων και περί του τρόπου και της διαδικασίας έκδοσης οικοδομικών αδειών
εντάσσεται στη σφαίρα ευθύνης των αρμόδιων πολεοδομικών υπηρεσιών, οι οποίες
οφείλουν να βεβαιώνουν ότι τηρούνται οι εφαρμοστέες γενικές και ειδικές
πολεοδομικές διατάξεις, έκρινε ότι τα όργανα του αναιρεσίβλητου Δήμου * όφειλαν
να διασφαλίσουν τη νομότυπη τροποποίηση της υψομετρικής μελέτης της οδού
Σεμέλης, η οποία αποτελούσε προϋπόθεση για την έκδοση της 58/2004 οικοδομικής
άδειας, και, ως εκ τούτου, η ευθύνη για την παράνομη έκδοση της εν λόγω
οικοδομικής άδειας βάρυνε αποκλειστικά τα όργανα του αναιρεσίβλητου Δήμου *, τα
οποία εκτέλεσαν πλημμελώς τα καθήκοντά τους. Συνεπώς, κατά την κρίση του
πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, για τον παραπάνω λόγο και, περαιτέρω, λόγω της
έκδοσης της μετέπειτα ακυρωθείσας με αριθμό 39/2013 άδειας, στο κύρος της
οποίας οι αναιρεσείοντες ανυπαιτίως πίστεψαν, στοιχειοθετούνταν αποζημιωτική
ευθύνη του αναιρεσίβλητου Δήμου *. Επιπλέον, ως προς το ύψος της ζημίας των
αναιρεσειόντων που ο αναιρεσίβλητος Δήμος * όφειλε να αποκαταστήσει, το
πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι οι ισχυρισμοί των αναιρεσειόντων, σχετικά με
την επέκταση του υπογείου και την αύξηση των προβλεπόμενων θέσεων στάθμευσης,
ήταν αναπόδεικτοι, για το λόγο ότι από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν
προέκυπτε ότι ο αναιρεσίβλητος Δήμος
* τους υποχρέωσε να προβούν στις ενέργειες αυτές, ούτε, άλλωστε, στις
προσκομισθείσες οικοδομικές άδειες, αρχική και μεταγενέστερη, αναγράφεται ο
αριθμός των απαιτούμενων θέσεων στάθμευσης. Ως εκ τούτου, απέρριψε το αίτημα
των αναιρεσειόντων, σχετικά με το ποσό των 6.245,34 ευρώ, το οποίο απαιτήθηκε
για την αγορά επιπλέον θέσεων στάθμευσης. Περαιτέρω, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο,
αφού δέχθηκε ότι δεν νοείται αποζημίωση για το κέρδος που θα αποκόμιζε ο
ζημιωθείς, αν η πράξη ήταν νόμιμη (θετικό διαφέρον), απέρριψε το αίτημα της
προαναφερθείσης αγωγής για την καταβολή ποσού 580.948,16 ευρώ, λόγω της
απώλειας μισθωμάτων. Επίσης, απέρριψε το αίτημα περί καταβολής του αιτηθέντος
με την ίδια αγωγή ποσού των 38.068,50 ευρώ, το οποίο αφορούσε εργασίες
ενίσχυσης του σκελετού της οικοδομής, καθώς και του ποσού των τόκων του
στεγαστικού δανείου, ύψους 91.151,96 ευρώ, προεχόντως, διότι από κανένα
στοιχείο δεν αποδείχθηκε η καταβολή τους, δεδομένου ότι προσκομίστηκε για το
μεν πρώτο μόνο προσφορά της τεχνικής εταιρείας * για το δε δεύτερο μόνο η από
3.2.2006 πρόταση της τράπεζας *. Ακόμη, απορρίφθηκε το αίτημα για καταβολή του
ποσού των 45.543,13 ευρώ, που αντιστοιχούσε στην αμοιβή του πρώτου
αναιρεσείοντος, ως πολιτικού μηχανικού, διότι από τα προσκομισθέντα σχετικώς με
το αίτημα αυτό έγγραφα προέκυψε ότι αυτά αφορούσαν αμοιβή για επέκταση υπογείου
και προσθήκη πέντε ορόφων, η οποία δεν αποδείχθηκε ότι καταβλήθηκε δεύτερη φορά
και ότι, επομένως, θα είχε καταβληθεί, ακόμη και αν δεν είχε μεσολαβήσει η
παρανομία των οργάνων του αναιρεσίβλητου Δήμου *, ενώ, για τον ίδιο λόγο,
κρίθηκε απορριπτέο και το αίτημα για καταβολή των ποσών, ύψους 1.971,36 ευρώ,
1.765,81 ευρώ και 6.494,40 ευρώ, τα δύο πρώτα από τα οποία αντιστοιχούσαν σε
φόρο δωρεάς για την κάλυψη του τεκμηρίου δαπάνης, το δε τρίτο σε αμοιβή αρχιτέκτονα
μηχανικού για σύνταξη αρχιτεκτονικής μελέτης, ενώ η καταβολή της εισφοράς υπέρ
Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., ύψους 2.008,27 ευρώ, δεν προέκυψε, κατά την κρίση του πρωτόδικου
δικαστηρίου, ότι συνδεόταν με τα κρίσιμα πραγματικά περιστατικά. Τέλος,
απορρίφθηκε το αίτημα της προαναφερθείσης αγωγής για καταβολή του ποσού των
2.074 ευρώ, το οποίο, κατά τους ισχυρισμούς των αναιρεσειόντων, καταβλήθηκε από
αυτούς προς το Ι.Κ.Α., προεχόντως, διότι ο αριθμός 2.074 δεν αφορούσε ποσό,
αλλά ημέρες εργασίας επί των οποίων θα έπρεπε να καταβληθούν οι αναλογούσες
εισφορές. Αντιθέτως, με την πρωτόδικη απόφαση έγινε δεκτό το αίτημα των
αναιρεσειόντων για καταβολή ποσών ύψους 20.130,37 ευρώ, 24.600 ευρώ, 401,64
ευρώ, 1.042,71 ευρώ, 486,13 ευρώ, 1.263,36 ευρώ, 2.000 ευρώ και 19.354,50 ευρώ,
αντίστοιχα, τα οποία έπρεπε να επιμερισθούν ως εξής μεταξύ τους: 1) από το
συνολικό ποσό των 20.130,37 ευρώ, το οποίο αντιστοιχούσε στην αμοιβή της
εταιρείας πολιτικών μηχανικών * για την τροποποίηση της αρχιτεκτονικής μελέτης
και την υποβολή του οικείου φακέλου στην Πολεοδομία, βάσει των προσκομισθεισών
αποδείξεων, ποσό 10.065,19 ευρώ δικαιούνταν ο πρώτος αναιρεσείων και από
5.032,59 ευρώ έκαστος από τους δεύτερο και τρίτη αναιρεσείοντες, 2) από το
συνολικό ποσό των 24.600 ευρώ, το οποίο αντιστοιχούσε στην αμοιβή ηλεκτρολόγου
μηχανικού για τη μελέτη για νομιμοποίηση τριώροφης οικοδομής με υπόγειο, βάσει
των προσκομισθεισών αποδείξεων, ποσό 12.300 ευρώ δικαιούνταν ο πρώτος
αναιρεσείων και από 6.150 έκαστος από τους δεύτερο και τρίτη αναιρεσείοντες, 3)
τα ποσά των 401,64 ευρώ, 1.042,71 ευρώ 486,13 ευρώ και 1.263,36 ευρώ, τα οποία
αντιστοιχούσαν σε εισφορές και λοιπά έξοδα για την έκδοση νέας άδειας και τη
νομιμοποίηση του υπάρχοντος κτίσματος δικαιούνταν να λάβει ο πρώτος αναιρεσείων,
αφού από τα προσκομισθέντα αποδεικτικά προκύπτει ότι αυτός τα κατέβαλε, 4) το
ποσό των 2.000 ευρώ που απαιτήθηκε για την ένταξη του κτίσματος στο ν.
4014/2011 δικαιούνταν να λάβουν εξ ημισείας ο δεύτερος και η τρίτη των
αναιρεσειόντων, οι οποίοι αναγράφονταν ως ιδιοκτήτες στη σχετική δήλωση, και 5)
από το συνολικό ποσό των 19.354,50 ευρώ, το οποίο αντιστοιχούσε σε αμοιβή
δικηγόρου, βάσει των προσκομισθεισών αποδείξεων, ποσό 6.200,50 ευρώ δικαιούνταν
ο πρώτος αναιρεσείων, ποσό 5.509,50 ευρώ δικαιούνταν ο δεύτερος αναιρεσείων και
ποσό 7.644,50 ευρώ δικαιούνταν η τρίτη αναιρεσείουσα. Τέλος, ως προς το ποσό
που οι αναιρεσείοντες ζήτησαν για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης, το
πρωτοβάθμιο δικαστήριο, αφού έλαβε υπόψη την ένταση της ψυχικής ταλαιπωρίας και
στενοχώριας που υπέστησαν, η οποία, κατά την κρίση του, δεν απέρρεε απλώς από
τη ματαίωση της πεποίθησης ότι κατείχαν νόμιμη άδεια και τη μακρόχρονη
καθυστέρηση στην εκτέλεση των οικοδομικών εργασιών, αλλά σε σημαντικότερο βαθμό
από τη σε βάρος τους επιβολή βαρύτατων προστίμων, την αδυναμία τους να λάβουν
πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας και την άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος
τους με την κατηγορία της κατασκευής και διατήρησης αυθαίρετης κατασκευής,
ταλαιπωρία η οποία διήρκησε για χρονικό διάστημα πέραν των 11 ετών, αφού άρχισε
κατά το 2006, όταν ανεστάλησαν οι οικοδομικές εργασίες και τελείωσε με την
αθώωσή τους από το ποινικό δικαστήριο το έτος 2017, έκρινε ότι κάθε ένας από
τους αναιρεσείοντες δικαιούνταν να λάβει το ποσό των 20.000, ως αποκατάσταση
της ηθικής του βλάβης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με
την 13915/2019 απόφασή του έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή και αναγνώρισε την
υποχρέωση του αναιρεσίβλητου Δήμου * να καταβάλει στον πρώτο αναιρεσείοντα το
συνολικό ποσό των 51.759,53 ευρώ (10.065,19 + 12.300 + 401,64 + 1.042,71 +
486,13 + 1.263,36 + 6.200,50 + 20.000), στον δεύτερο αναιρεσείοντα το συνολικό
ποσό των 37.692,09 ευρώ (5.032,59 + 6.150 + 1.000 + 5.509,50 + 20.000) και στην
τρίτη αναιρεσείουσα το συνολικό ποσό των 39.827,09 ευρώ (5.032,59 + 6.150 +
1.000 + 7.644,50 + 20.000), νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής και έως την
εξόφληση. Κατά της πρωτόδικης απόφασης ασκήθηκαν αντίθετες εφέσεις ενώπιον του
Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, οι οποίες απορρίφθηκαν με την ήδη
αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση. Ειδικότερα, οι αναιρεσείοντες με την έφεσή τους
αμφισβήτησαν την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης και ζήτησαν τη μεταρρύθμισή
της, κατά το μέρος της με το οποίο δεν έγινε δεκτή η αγωγή τους. Ειδικότερα,
προέβαλαν, καταρχάς, ότι, κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των οικείων
διατάξεων και κατά κακή εκτίμηση των αποδείξεων, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο
έκρινε ότι οι ισχυρισμοί τους, σχετικά με την επέκταση του υπογείου και την
αύξηση των προβλεπόμενων θέσεων στάθμευσης, ήταν αναπόδεικτοι. Ο λόγος αυτός
εφέσεως απορρίφθηκε ως αβάσιμος. Και τούτο, διότι, όπως έκρινε το δικάσαν
διοικητικό εφετείο, δεν προέκυψε από τα στοιχεία του φακέλου της δικογραφίας η
υποχρέωση των αναιρεσειόντων να προβούν στην αγορά επιπλέον θέσεων στάθμευσης και,
μάλιστα, σε γειτονικά ακίνητα, δεδομένου ότι δεν αποδείχθηκε ότι τέθηκε σχετικό
θέμα από τα όργανα του αναιρεσίβλητου Δήμου *ούτε στις εκδοθείσες οικοδομικές
άδειας υπάρχει αναφορά στον αριθμό των θέσεων στάθμευσης που επιβάλλεται να
εξασφαλισθούν, ώστε να καταστεί δυνατή η εξέλιξη των εργασιών της οικοδομής των
εν λόγω προσώπων. Περαιτέρω, οι αναιρεσείοντες προέβαλαν ότι εσφαλμένα
απορρίφθηκε με την πρωτόδικη απόφαση το αίτημά τους για την αποζημίωσή τους με
το ποσό που θα αποκόμιζαν από την απώλεια μισθωμάτων. Ο λόγος αυτός εφέσεως
απορρίφθηκε από το δικάσαν διοικητικό εφετείο ως αβάσιμος, με τη σκέψη ότι,
κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 105 και 106 ΕισΝΑΚ στην περίπτωση της
έκδοσης ευνοϊκής για τον ζημιωθέντα πράξης, παρά την έλλειψη των νόμιμων
προϋποθέσεων έκδοσής της, στο κύρος της οποίας ο ζημιωθείς ανυπαιτίως πίστεψε,
η ευθύνη του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου προς αποζημίωση
δεν εκτείνεται στην αποκατάσταση θετικού διαφέροντος, δηλαδή στην αποζημίωση
για το κέρδος που θα αποκόμιζε ο ζημιωθείς, αν η πράξη ήταν νόμιμη. Επιπλέον,
οι αναιρεσείοντες προέβαλαν ότι εσφαλμένα κρίθηκε με την πρωτόδικη απόφαση ότι
δεν δικαιούνταν αποζημίωση με το ποσό των 38.068,50 ευρώ, που αφορούσε εργασίες
ενίσχυσης του σκελετού της οικοδομής, καθώς και με το ποσό των 91.151,96 ευρώ,
που αντιστοιχούσε στους τόκους του στεγαστικού δανείου που έλαβε ο πρώτος από
αυτούς από την τράπεζα ING BELGIQUE SA, διότι από κανένα στοιχείο δεν
αποδείχθηκε η καταβολή τους, αφού προσκομίστηκε, για το μεν πρώτο, μόνο
προσφορά της τεχνικής εταιρείας * και, για το δεύτερο, μόνο η από 3-2-2006
πρόταση της τράπεζας ING * Και τούτο, διότι, όπως υποστήριξαν, ανεξαρτήτως του
ότι δεν κατέβαλαν το ανωτέρω ποσό για τις εργασίες ενίσχυσης του σκελετού της
οικοδομής, υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της παράνομης συμπεριφοράς των
οργάνων του αναιρεσίβλητου Δήμου * και του ποσού που απαιτούνταν για εκτέλεση
των εν λόγω εργασιών, αφού ήταν υποχρεωμένοι να προβούν σε εργασίες ενίσχυσης
του οπλισμού του, ήδη, ανεγερθέντος τμήματος της οικοδομής τους, σύμφωνα με το
οικείο νομοθετικό καθεστώς, όπως αυτό τροποποιήθηκε μετά την έκδοση της αρχικής
οικοδομικής άδειας. Όσον αφορά δε το ποσό των τόκων του στεγαστικού δανείου με
τους οποίους επιβαρύνθηκε ο πρώτος από αυτούς, προσκόμισαν στο πρωτόδικο
δικαστήριο τον πίνακα εξόφλησης του εν λόγω δανείου με πιστή μετάφραση από τη
γαλλική στην ελληνική γλώσσα, στον οποίο περιλαμβάνεται αναλυτική κατάσταση των
τοκοχρεωλυτικών δόσεων, που καταβλήθηκαν στο σύνολό τους, κατά το χρονικό
διάστημα από τις 30.9.2007 έως 30.8.2017. Ο λόγος αυτός εφέσεως, καθόσον αφορά
τις εργασίες ενίσχυσης του σκελετού της οικοδομής, απορρίφθηκε από το δικάσαν
διοικητικό εφετείο ως αβάσιμος, με τη σκέψη ότι, ανεξαρτήτως του ότι εσφαλμένα
επικαλέστηκαν οι αναιρεσείοντες την ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ παράνομης
ενέργειας των αρμόδιων οργάνων του αναιρεσίβλητου Δήμου * και μελλοντικής και
αβέβαιης χρηματικής ζημίας τους, μεταξύ των στοιχείων της δικογραφίας
περιλαμβάνεται,πάντως, μόνο προσφορά της τεχνικής εταιρείας * όσον αφορά τις
εργασίες ενίσχυσης του σκελετού της οικοδομής, και, συνεπώς, δεν είναι δυνατή η
απόδοση του αναλογούντος στις εργασίες αυτές μη καταβληθέντος ποσού στους
αναιρεσείοντες, οι οποίοι, μάλιστα, επιβεβαιώνουν με την έφεσή τους, όπως
προαναφέρθηκε, τη μη καταβολή εκ μέρους τους του εν λόγω ποσού. Περαιτέρω, ως
αβάσιμος απορρίφθηκε ο παραπάνω λόγος της έφεσης και κατά το μέρος που αφορά το
προαναφερθέν ποσό των τόκων του στεγαστικού δανείου, με τους οποίους, κατά τους
ισχυρισμούς των αναιρεσειόντων, επιβαρύνθηκε ο πρώτος από αυτούς, με την σκέψη
ότι μεταξύ των στοιχείων της δικογραφίας περιλαμβάνεται, αφενός, το έγγραφο της
επιχείρησης ΑΒΑ ΕΡΜΗΣ που αφορά πιστή μετάφραση από τη γαλλική στην ελληνική
γλώσσα της από 3.2.2006 πρότασης της τράπεζας ING BELGIQUE SA προς τον πρώτο
των αναιρεσειόντων, σχετικά με τους όρους χορήγησης ενυπόθηκης πίστωσης, και,
αφετέρου, έγγραφο της ίδια επιχείρησης που αφορά πιστή μετάφραση από τη γαλλική
στην ελληνική γλώσσα και φέρει στο άνω δεξιό τμήμα του τη φράση «πίνακας
εξόφλησης του δανείου» και παρακάτω τη φράση «ύψος της πίστωσης 500.000 ευρώ»,
αποτελούμενο από τρεις σελίδες, στις δύο πρώτες από τις οποίες αναφέρονται σε
στήλες αριθμοί, ημεροχρονολογίες και ποσά που αφορούν ενυπόθηκη πίστωση χωρίς
περαιτέρω διευκρινήσεις, ενώ στην τρίτη σελίδα αναφέρεται ότι οι δύο πρώτες
προσαρτώνται σε πράξη ανοίγματος πίστωσης που χορηγήθηκε στον πρώτο των
αναιρεσειόντων και στο κάτω τμήμα της φέρει τα στοιχεία * Ο εκπρόσωπος της
τράπεζας» και «Ο δανειολήπτης», χωρίς υπογραφές. Το τελευταίο αυτό, όμως,
έγγραφο δεν αποτελεί, πάντοτε κατά το δικάσαν διοικητικό εφετείο, επαρκές
αποδεικτικό στοιχείο για τη στήριξη του προαναφερθέντος αιτήματος των
αναιρεσειόντων, αφού σε αυτό δεν αναφέρονται συγκεκριμένα στοιχεία της σύμβασης
που τυχόν συνήφθη μεταξύ του πρώτου των αναιρεσειόντων και της προαναφερθείσης
τράπεζας και, ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατή η συναγωγή του συμπεράσματος ότι
πρόκειται για το στεγαστικό δάνειο που επικαλούνται οι αναιρεσείοντες και τους
τόκους που καταβλήθηκαν για την εξόφλησή του. Ακόμη, οι αναιρεσείοντες
προέβαλαν ότι, κατ’ εσφαλμένη εκτίμηση των αποδεικτικών στοιχείων, απορρίφθηκε
με την πρωτόδικη απόφαση το αίτημά τους για καταβολή του ποσού των 45.543,13
ευρώ, που αντιστοιχούσε στην αμοιβή του πρώτου αναιρεσείοντος, ως πολιτικού
μηχανικού, για τη σύνταξη και υποβολή αρχιτεκτονικών και στατικών μελετών, οι
οποίες συνυποβλήθηκαν με το σύνολο των λοιπών απαραίτητων εγγράφων στην αρμόδια
υπηρεσία του αναιρεσίβλητου Δήμου* (Πολεοδομία). Και τούτο, διότι, μετά την
ακύρωση με απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών της αρχικής οικοδομικής
άδειας που χορηγήθηκε στον πιο πάνω αναιρεσείοντα και στην αδελφή του, δυνάμει
της οποίας ανεγέρθηκαν οι τρεις πρώτοι όροφοι της οικοδομής τους, αναγκάστηκαν
να υποβάλουν νέο φάκελο με όλα τα απαραίτητα έγγραφα στην Πολεοδομία,
προκειμένου να εκδοθεί νέα άδεια για τη συνέχιση των εργασιών ολοκλήρωσης της
εν λόγω οικοδομής, στον οποίο περιλήφθηκαν και οι προαναφερθείσες μελέτες του
πρώτου από αυτούς. Το δικάσαν διοικητικό εφετείο απέρριψε ως αβάσιμο και τον
λόγο αυτό εφέσεως, με τη σκέψη ότι μεταξύ των στοιχείων της δικογραφίας
περιλαμβάνονται, σχετικά με το αίτημα αυτό, έγγραφα που αφορούν συγκεντρωτικούς
και αναλυτικούς πίνακες αμοιβών μηχανικών για επέκταση υπογείου και προσθήκη
πέντε ορόφων της προαναφερθείσας οικοδομής, χωρίς, όμως, να προκύπτει από τα
έγγραφα αυτά ότι η εν λόγω συνολική αμοιβή, η οποία, κατά τους ισχυρισμούς των
αναιρεσειόντων, αντιστοιχούσε στις μελέτες που συνέταξε ο πρώτος αυτών,
καταβλήθηκε για δεύτερη φορά κατά την υποβολή του φακέλου για έκδοση νέας
οικοδομικής άδειας και ότι, επομένως, θα είχε καταβληθεί, ακόμη και στην
περίπτωση που δεν είχε μεσολαβήσει η παρανομία των οργάνων του αναιρεσίβλητου
Δήμου * Επίσης, οι αναιρεσείοντες προέβαλαν ότι εσφαλμένα απορρίφθηκαν από το
πρωτοβάθμιο δικαστήριο τα αιτήματά τους για καταβολή ποσών, ύψους 1.971,36
ευρώ, 1.765,81 ευρώ και 6.494,40 ευρώ, τα δύο πρώτα από τα οποία αφορούσαν φόρο
δωρεάς για την κάλυψη του τεκμηρίου δαπάνης, το δε τρίτο αμοιβή αρχιτέκτονα
μηχανικού για σύνταξη αρχιτεκτονικής μελέτης, καθώς και το αίτημά τους για την
αποζημίωσή τους με το ποσό της καταβολής της εισφοράς υπέρ Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., ύψους
2.008,27 ευρώ, ως αναπόδεικτα, αφού προσκόμισαν τα αντίστοιχα αποδεικτικά
καταβολής των ανωτέρω ποσών, ενώ, όσον αφορά το ποσό της εισφοράς υπέρ
Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., το πρωτοβάθμιο δικαστήριο δεν συνέδεσε την εν λόγω δαπάνη τους με
τον προσκομισθέντα συγκεντρωτικό πίνακα αμοιβών του πρώτου από αυτούς, στις
οποίες περιλαμβανόταν και η παραπάνω εισφορά. Το δικάσαν διοικητικό εφετείο
απέρριψε και τον λόγο αυτό εφέσεως, με την σκέψη ότι περιλαμβάνονται μεν μεταξύ
των στοιχείων του φακέλου της δικογραφίας δύο έγγραφα (διπλότυπα είσπραξης
τύπου - Α) της Δ΄ Δ.Ο.Υ. Αθηνών, σχετικά με την καταβολή ποσών 1.971,36 ευρώ
και 1.765,81 ευρώ στις 9.12.2013 από το Βασίλειο Παπαδόπουλο και από τη
Βιργινία Παπαδοπούλου, αντίστοιχα, καθώς και απόδειξη παροχής υπηρεσιών,
εκδοθείσα από τον αρχιτέκτονα μηχανικό Jamie Peel στις 30.12.2011 για το ποσό
των 6.494,40 ευρώ που εισέπραξε από το Βασίλειο Παπαδόπουλο, το οποίο
αντιστοιχούσε στην αμοιβή του για την αρχιτεκτονική μελέτη οικοδομής στις οδούς
Νυμφαίου και Σεμέλης. Από τα τρία, όμως, ανωτέρω έγγραφα που αφορούν τον φόρο
δωρεάς και την αμοιβή αρχιτέκτονα μηχανικού για σύνταξη αρχιτεκτονικής μελέτης
δεν προέκυψε, πάντοτε κατά το δικάσαν διοικητικό εφετείο, ότι τα ποσά αυτά δεν
θα καταβάλλονταν, αν δεν είχε μεσολαβήσει η παρανομία των οργάνων του
αναιρεσίβλητου Δήμου *, ενώ, όσον αφορά το ποσό της εισφοράς υπέρ Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε.,
με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση έγινε δεκτό ότι δεν αποδείχθηκε από το έγγραφο
του προαναφερθέντος συγκεντρωτικού πίνακα η σύνδεσή του με τα συγκεκριμένα
πραγματικά περιστατικά της κρινόμενης υπόθεσης.
7. Επειδή, η κρινόμενη αίτηση ασκήθηκε στις 20.9.2021 και
συνεπώς, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 12 παρ. 1 του ν.
3900/2010. έχει δε χρηματικό αντικείμενο το οποίο, όπως προκύπτει από την
αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, υπερβαίνει το ποσό των 40.000 ευρώ για καθέναν από
τους αναιρεσείοντες. Ως εκ τούτου, κατά τα εκτεθέντα στη σκέψη 4, για το
παραδεκτό της άσκησης της κρινόμενης αίτησης απαιτείται η επίκληση και η
τεκμηρίωση εκ μέρους των αναιρεσειόντων με ειδικούς και συγκεκριμένους ισχυρισμούς
περιλαμβανόμενους στο εισαγωγικό δικόγραφο, της συνδρομής των προϋποθέσεων της
παρ. 3 του άρθρου 53 του π.δ. 18/1989. Με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται με
λόγους αναιρέσεως ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των κείμενων
διατάξεων, πλημμελή αιτιολογία και κακή εκτίμηση του αποδεικτικού υλικού, το
δικάσαν διοικητικό εφετείο δεν επιδίκασε, απορρίπτοντας ως αβάσιμους τους
σχετικούς λόγους εφέσεως, τα ακόλουθα κονδύλια που είχαν ζητηθεί με την αγωγή :
α) ποσό ύψους 6.245,34 ευρώ που δαπάνησε η τρίτη αναιρεσείουσα για αγορά
στεγασμένων θέσεων στάθμευσης σε παρακείμενες πολυκατοικίας, β) ποσό ύψους
38.068,50 ευρώ που δαπάνησαν οι αναιρεσείοντες για εργασίες ενίσχυσης του
σκελετού της οικοδομής τους, γ) ποσό ύψους 45.543,13 ευρώ που όφειλε να λάβει ο
πρώτος αναιρεσείων, για τη σύνταξη και υποβολή στις αρμόδιες υπηρεσίες
αρχιτεκτονικών και στατικών μελετών, υπό την ιδιότητά του ως πολιτικού
μηχανικού και δ) ποσό ύψους 6.494,40 ευρώ κατέβαλαν οι αναιρεσείοντες ως αμοιβή
στον αρχιτέκτονα μηχανικό Jamie Peel. Προς θεμελίωση όμως του παραδεκτού των
λόγων αυτών αναιρέσεως δεν προβάλλεται κανένας ειδικός και συγκεκριμένος
ισχυρισμός με το εκτεθέν στην σκέψη 4 περιεχόμενο, δεν δύναται δε να θεωρηθεί
ως τέτοιος ή όλως αόριστη αναφορά στο δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης περί του
ότι « οι λόγοι της αναίρεσής μας δεν έρχονται σε αντίθεση με τη νομολογία του
Δικαστηρίου Σας, κατ’ ανάλογη εφαρμογή του άρθρ. 53 παρ. 3 του Π.Δ. 18/1989,
όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, αντιθέτως επικαλούμαστε νομολογία του Σ.τ.Ε. που
εφαρμόζεται ad hoc στην υπό κρίσιν υπόθεση».
8. Επειδή, περαιτέρω, με άλλο λόγο αναιρέσεως προβάλλεται
ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 105 και 106
ΕισΝΑΚ το δικάσαν διοικητικό εφετείο έκρινε ότι δεν έπρεπε να αποδοθεί στους
αναιρεσείοντες το αιτηθέν με την αγωγή κονδύλιο ύψους 580.948,16 ευρώ, για
απώλεια μισθωμάτων που θα εισέπρατταν από την εκμίσθωση των διαμερισμάτων της
οικοδομής τους. Όπως έχει ήδη εκτεθεί ανωτέρω, το δικάσαν διοικητικό εφετείο
απέρριψε τον σχετικό λόγο εφέσεως των αναιρεσειόντων, με την σκέψη ότι στην
περίπτωση της έκδοσης ευνοϊκής για τον ζημιωθέντα πράξης, παρά την έλλειψη των
νόμιμων προϋποθέσεων έκδοσής της, στο κύρος της οποίας ο ζημιωθείς ανυπαιτίως
πίστεψε, η ευθύνη του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου προς
αποζημίωση δεν εκτείνεται στην αποκατάσταση θετικού διαφέροντος, δηλαδή στην
αποζημίωση για το κέρδος που θα αποκόμιζε ο ζημιωθείς, αν η πράξη ήταν νόμιμη.
Προς θεμελίωση δε του παραδεκτού του κρινόμενου λόγου αναίρεσης προβάλλεται
αντίθεση με την 3320/2012 απόφαση του Δικαστηρίου, με την οποία έγινε δεκτό ότι
μπορεί ο ζημιωθείς από την έκδοση ευνοϊκής γι’ αυτόν παράνομης πράξης να
ζητήσει τα διαφυγόντα κέρδη από την μη έκδοση πράξης με το ίδιο περιεχόμενο,
χωρίς την πλημμέλεια που την κατέστησε παράνομη· τούτο,
εφόσον, λαμβανομένης υπόψη, ιδίως, της φύσης της πλημμέλειας,
η έκδοση της πράξης, χωρίς αυτήν,
ήταν από τον νόμο επιτρεπτή. Πράγματι,
όπως προκύπτει από την αναιρεσιβαλλόμενη
απόφαση, το δικάσαν διοικητικό
εφετείο δεν διέλαβε κρίση
περί του εάν ήταν
δυνατή, στη συγκεκριμένη περίπτωση και υπό το ισχύον πολεοδομικό καθεστώς,
η έκδοση, με το ίδιο περιεχόμενο, νέας οικοδομικής άδειας υπέρ των
αναιρεσειόντων χωρίς την πλημμέλεια που προκάλεσε την ακύρωση της αρχικώς
εκδοθείσης, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει, κατόπιν συνεκτίμησης και του
περιεχομένου της αγωγής, σε ολική ή μερική ικανοποίηση του σχετικού αιτήματος
των αναιρεσειόντων. Κατόπιν τούτων ο ισχυρισμός αυτός είναι βάσιμος και πρέπει
να γίνει δεκτός, όπως άλλωστε και ο κρινόμενος λόγος αναίρεσης περί εσφαλμένης
ερμηνείας και εφαρμογής των διατάξεων των άρθρων 105 και 106 ΕισΝΑΚ από το
δικάσαν διοικητικό εφετείο. Συνεπώς, υπό τα δεδομένα αυτά, πρέπει να γίνει εν
μέρει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να αναιρεθεί εν μέρει η προσβαλλόμενη
απόφαση, η δε υπόθεση, η οποία χρειάζεται διευκρίνιση ως προς το πραγματικό, να
παραπεμφθεί, κατά το αναιρούμενο μέρος, στο δικάσαν διοικητικό εφετείο για νέα
κρίση.
9. Επειδή, το Δικαστήριο, εκτιμώντας τις περιστάσεις και
ενόψει της εν μέρει νίκης και εν μέρει ήττας των διαδίκων, κρίνει ότι πρέπει να
απαλλαγεί ο αναιρεσίβλητος Δήμος *από τη δικαστική δαπάνη των αναιρεσειόντων
(άρθρο 39 παρ. 1 π.δ. 18/1989).
Δέχεται εν μέρει την αίτηση.
Αναιρεί εν μέρει την 1323/2021 απόφαση του Διοικητικού
Εφετείου Αθηνών, σύμφωνα με το αιτιολογικό.
Παραπέμπει την υπόθεση στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών για να
δικαστεί κατά το αναιρούμενο μέρος, σύμφωνα με το αιτιολογικό.
Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου.
Απαλλάσσει τον αναιρεσίβλητο Δήμο * από τη δικαστική δαπάνη
των αναιρεσειόντων, κατά τα αναφερόμενα στο αιτιολογικό.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου